Fjalët e përbashkëta me greqishten

gresisht-shqip

Pas ngritjes online të fjalorit greqisht shqip, fjalor me 7500 fjalë ku të gjitha fjalët kanë shqiptimet përkatëse, Shqipopedia përfundoi gjithashtu edhe një punim shumë të rëndësishëm me fjalët e përbashkëta që kanë gjuha greke dhe shqipe. Për krijimin e kësaj liste të gjatë fjalësh është nevojitur shumë kohë pasi është punuar në një shtrirje të gjatë kohore e cila u përfundua tani. Me këtë punë ne iu vijmë në ndihmë të gjithë atyre që mësojnë greqisht në nivel fillestar apo të avancuar, atyre që e studjojnë këtë gjuhë, si dhe mësuesve dhe pedagogëve.

Është një nga listat më të kompletuara edhe pse nuk janë përfshirë të gjitha fjalët e mundshme pasi gjuha greke është një nga gjuhët bazë të gjuhëve perëndimore e botërore, e cila ka dhënë dhe vazhdon t’i japë botës një numër shumë të madh fjalësh pasi fjalët mund të zbërthehen dhe të japin kuptimin e tyre në thelb. Aftësitë e saj fjalëformuese e bëjnë atë një gjuhë shumë elastike dhe jashtëzakonisht të pasur.
Megjithatë, kjo punë përveç qëllimit studimor iu drejtohet atyre që e mësojnë greqisht, prandaj nuk janë përfshirë vetëm fjalët me orgjinë greke por edhe fjalë nga frëngjishtja, italishtja, anglishtja, persishtja, arabishtja, turqishtja etj.

Në shumicën e rasteve fjalët kanë kuptim identik, por ka dhe disa raste që kuptimi mund të jetë shumë i përafërt por edhe pak i ndryshëm. Për fjalët që kanë disa kuptime, nuk është e thënë që të gjitha kuptimet të jenë në të dyja gjuhët por vetëm përkthimi i shkruar.

Disa shembuj:
τσίκνα (cikna) në greqisht:

  1. οσμή από κρέας ή άλλο φαγητό που ψήνεται – aromë nga mishi apo ushqimi të piqet.
  2. οσμή από καμένο φαγητό – erë e ushqimit të djegur.

ciknë në shqip:

  1. Acar.
  2. Pjesa e djegur e gjellës a e qumështit, që është ngjitur në fund të enës.

Pra e njëjta fjalë në gjuhën shqipe përdoret vetëm kur digjet qumështi dhe zë fund tenxherja.
Shembull 2
τσιγαρίζω (cigarizo) në greqisht:
ψήνω σιγά σιγά σε καυτό λίπος, καβουρντίζω – pjek me ngadalë në yndyrë të nxehtë, kaurdis
cingaris në shqip:
fërgoj diçka derisa të skuqet fort e të thahet.
Pra në shembullin 2 shohim se ka ndryshim, pasi në greqisht ka kuptimin e skuqjes së ushqimit më pak, kurse në shqip ka kuptimin e skuqjes shumë fort.
Shembull 3
ντουντούκα (duduka) në greqisht:
κωνικός, μεταλλικός σωλήνας που δυναμώνει τη φωνή του ομιλητή, ώστε να ακούγεται σε μεγάλη απόσταση – tub konik metalik i cili përforcon zërin e folësit që të dëgjohet në distancë të largët.
duduk në shqip:
pipëz a zamare e bërë me lëvore shelgu ose me rabush qepe.
Pra edhe pse fjalët kanë të njëjtën rrënjë etimologjike nga fjala turke düdük (= fyell), fjalët e kanë ndryshuar kuptimin e tyre. Për të dhënë një ide më të mirë po bëjmë edhe ilustrimin e tyre.

duduka greke

duduku shqiptar

 

 

 

 

 

Raste të tjera fjalësh janë, psh. nga anglishtja χιούμορ – humor, nga turqishtja χασάπης – kasap, nga greqishtja χαρακτήρας – karakter, nga italishtja μαρινάρω – marinoj, nga frëngjishtja μαριονέτα – marionetë, nga latinishtja μάσκα – maska etj.Gjithashtu janë përfshirë edhe neologjisma, κομπιούτερ – kompjuter si dhe fjalë të vjetëruara τσερτσεβές – çerçive.
P.s (Nuk janë përfshirë fjalët me orgjinë shqiptare pasi ato do të jenë në një artikull të veçantë)

 

Κοινές Λέξεις Ελληνικά Αλβανικά – Fjalë të përbashkëta greqisht shqip

 

αβαείο abaci
αβάζι avaz
αβαντάζ avantazh
αβαρία avari
αβοκάντο avokado
άβυσσος abis
αγάς aga
αγγαρεία angari
αγγειολογία angjiologjia
αγγείωμα angjiomë
αγγελικός engjëllor
άγγελος engjëll
Αγγλία Angli
Αγγλικά anglisht
αγγλικανισμός anglikanizëm
αγγλικανός anglikan
αγγλικός anglez
Άγγλος anglez
αγιάζι ajaz
αγιασμός ajazmë
αγιατολάχ ajatollah
αγκαζέ i angazhuar
αγκινάρα angjinare
αγκιτάτορας agjitator
αγκιτάτσια agjitaturë
Αγκόλα Angolë
αγκολέζικος angolez
Αγκολέζος angolez
αγνωστικισμός agnosticizëm
αγνωστικιστής agnostik
αγοραφοβία agoraphobi
αγουρίδα aguridhe
αγριελιά egërle
αγωνία agoni
αδρεναλίνη adrenalinë
αεροβίωση aerobiozë
αεροδρόμιο aerodrom
αερομοντελισμός aeromodelizëm
αεροναύτης aeronaut
αεροναυτική aeronautikë
αεροπλάνο aeroplan
αερόστατο aerostat
αεροφωτογραφία aerofotografi
αζιμούθιο azimut
αζούρ azhur
άθεος ateist
αθλητής atlet
αθλητισμός atletizëm
αιγυπτιακός egjiptian
Αιγύπτιος egjiptian

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *