Pas ngritjes online të fjalorit greqisht shqip, fjalor me 7500 fjalë ku të gjitha fjalët kanë shqiptimet përkatëse, Shqipopedia përfundoi gjithashtu edhe një punim shumë të rëndësishëm me fjalët e përbashkëta që kanë gjuha greke dhe shqipe. Për krijimin e kësaj liste të gjatë fjalësh është nevojitur shumë kohë pasi është punuar në një shtrirje të gjatë kohore e cila u përfundua tani. Me këtë punë ne iu vijmë në ndihmë të gjithë atyre që mësojnë greqisht në nivel fillestar apo të avancuar, atyre që e studjojnë këtë gjuhë, si dhe mësuesve dhe pedagogëve.
Është një nga listat më të kompletuara edhe pse nuk janë përfshirë të gjitha fjalët e mundshme pasi gjuha greke është një nga gjuhët bazë të gjuhëve perëndimore e botërore, e cila ka dhënë dhe vazhdon t’i japë botës një numër shumë të madh fjalësh pasi fjalët mund të zbërthehen dhe të japin kuptimin e tyre në thelb. Aftësitë e saj fjalëformuese e bëjnë atë një gjuhë shumë elastike dhe jashtëzakonisht të pasur.
Megjithatë, kjo punë përveç qëllimit studimor iu drejtohet atyre që e mësojnë greqisht, prandaj nuk janë përfshirë vetëm fjalët me orgjinë greke por edhe fjalë nga frëngjishtja, italishtja, anglishtja, persishtja, arabishtja, turqishtja etj.
Në shumicën e rasteve fjalët kanë kuptim identik, por ka dhe disa raste që kuptimi mund të jetë shumë i përafërt por edhe pak i ndryshëm. Për fjalët që kanë disa kuptime, nuk është e thënë që të gjitha kuptimet të jenë në të dyja gjuhët por vetëm përkthimi i shkruar.
Disa shembuj:
τσίκνα (cikna) në greqisht:
- οσμή από κρέας ή άλλο φαγητό που ψήνεται – aromë nga mishi apo ushqimi të piqet.
- οσμή από καμένο φαγητό – erë e ushqimit të djegur.
ciknë në shqip:
- Acar.
- Pjesa e djegur e gjellës a e qumështit, që është ngjitur në fund të enës.
Pra e njëjta fjalë në gjuhën shqipe përdoret vetëm kur digjet qumështi dhe zë fund tenxherja.
Shembull 2
τσιγαρίζω (cigarizo) në greqisht:
ψήνω σιγά σιγά σε καυτό λίπος, καβουρντίζω – pjek me ngadalë në yndyrë të nxehtë, kaurdis
cingaris në shqip:
fërgoj diçka derisa të skuqet fort e të thahet.
Pra në shembullin 2 shohim se ka ndryshim, pasi në greqisht ka kuptimin e skuqjes së ushqimit më pak, kurse në shqip ka kuptimin e skuqjes shumë fort.
Shembull 3
ντουντούκα (duduka) në greqisht:
κωνικός, μεταλλικός σωλήνας που δυναμώνει τη φωνή του ομιλητή, ώστε να ακούγεται σε μεγάλη απόσταση – tub konik metalik i cili përforcon zërin e folësit që të dëgjohet në distancë të largët.
duduk në shqip:
pipëz a zamare e bërë me lëvore shelgu ose me rabush qepe.
Pra edhe pse fjalët kanë të njëjtën rrënjë etimologjike nga fjala turke düdük (= fyell), fjalët e kanë ndryshuar kuptimin e tyre. Për të dhënë një ide më të mirë po bëjmë edhe ilustrimin e tyre.
Raste të tjera fjalësh janë, psh. nga anglishtja χιούμορ – humor, nga turqishtja χασάπης – kasap, nga greqishtja χαρακτήρας – karakter, nga italishtja μαρινάρω – marinoj, nga frëngjishtja μαριονέτα – marionetë, nga latinishtja μάσκα – maska etj.Gjithashtu janë përfshirë edhe neologjisma, κομπιούτερ – kompjuter si dhe fjalë të vjetëruara τσερτσεβές – çerçive.
P.s (Nuk janë përfshirë fjalët me orgjinë shqiptare pasi ato do të jenë në një artikull të veçantë)
Κοινές Λέξεις Ελληνικά Αλβανικά – Fjalë të përbashkëta greqisht shqip
αβαείο | abaci |
αβάζι | avaz |
αβαντάζ | avantazh |
αβαρία | avari |
αβοκάντο | avokado |
άβυσσος | abis |
αγάς | aga |
αγγαρεία | angari |
αγγειολογία | angjiologjia |
αγγείωμα | angjiomë |
αγγελικός | engjëllor |
άγγελος | engjëll |
Αγγλία | Angli |
Αγγλικά | anglisht |
αγγλικανισμός | anglikanizëm |
αγγλικανός | anglikan |
αγγλικός | anglez |
Άγγλος | anglez |
αγιάζι | ajaz |
αγιασμός | ajazmë |
αγιατολάχ | ajatollah |
αγκαζέ | i angazhuar |
αγκινάρα | angjinare |
αγκιτάτορας | agjitator |
αγκιτάτσια | agjitaturë |
Αγκόλα | Angolë |
αγκολέζικος | angolez |
Αγκολέζος | angolez |
αγνωστικισμός | agnosticizëm |
αγνωστικιστής | agnostik |
αγοραφοβία | agoraphobi |
αγουρίδα | aguridhe |
αγριελιά | egërle |
αγωνία | agoni |
αδρεναλίνη | adrenalinë |
αεροβίωση | aerobiozë |
αεροδρόμιο | aerodrom |
αερομοντελισμός | aeromodelizëm |
αεροναύτης | aeronaut |
αεροναυτική | aeronautikë |
αεροπλάνο | aeroplan |
αερόστατο | aerostat |
αεροφωτογραφία | aerofotografi |
αζιμούθιο | azimut |
αζούρ | azhur |
άθεος | ateist |
αθλητής | atlet |
αθλητισμός | atletizëm |
αιγυπτιακός | egjiptian |
Αιγύπτιος | egjiptian |